Donuk Omuz Nedir ?
Donuk omuz , omuzun aktif ve pasif hareketlerinde ilerleyici kısıtlanma ve ağrı ile seyreden bir hastalıktır. Omuz eklemi kapsülünün sinovyal enflamasyonu ile gelişen fibrozis sonucunda omuz ekleminin hacmi azalır. Normal omuz ekleminin hacmi 20-30 ml iken, donuk omuzda eklemin hacmi 5-10 ml’ye kadar düşebilir. Bunun sonucunda hareket kısıtlılığı oluşur. Omuz eklem kapsülünün yanı sıra ligamentler , kaslar , bursa(yastıkçık) gibi çevre yumuşak dokularda etkilenir. Kadınlarda daha sık görülür. 35–70 yaş aralığında ve dominant olmayan tarafta daha sık izlenir.
Donuk Omuz Sınıflandırması
Primer Donuk Omuz : Herhangi bir anomali olmadan omuzda ağrı ve hareket kısıtlılığı ile karakterize bir durumdur. En önemli sebebi omuz bölgesinin uzun süre hareketsiz kalmasıdır.
Sekonder Donuk Omuz : Başka bir patoloji sonucu oluşan tablodur. Ana hastalık sistemik ( şeker , hipertiroidizm , hipotroidizm) , ekstrinsik ( kırık , servikal disk hasarı ) veye instrinsik ( rotator manşet yırtığı , biseps tendiniti) temelli olabilir.
Donuk Omuz Evreleri
Evre 1 ( Başlangıç Evresi ) : Eklem kapsülünün inflamasyonunun başladığı evredir. Hareket kısıtlılığı minimumdur. Gece ağrısı ve istirahat ağrısı başlamıştır. Semptomlar 3 aydan az bir süredir devam etmektedir.
Evre 2 ( Donma Evresi ) : Eklem kapsülü tutulmaya başlamıştır. Eklem hacminde azalma görülür. Belirgin hareket kısıtlılığı vardır. Ağrı şiddeti artar. Gece ağrısı uyku düzenini bozmaya başlar. Semptomlar 3-9 aydır devam etmektedir.
Evre 3 ( Donuk Evre ) : Gece ve istirahat ağrıları azalmıştır ancak hareket kısıtlılığı en üst düzeydedir. Omuzun tüm hareketleri ciddi derecede kısıtlanmıştır. Kişi günlük yaşam aktivitelerinde zorlanır. Semptomlar 9 -15 aydır devam etmektedir.
Evre 4 ( Çözülme Evresi ) : Ağrı ve hareket kısıtlılığı bir miktar azalmıştır ancak hastalar hala semptomlardan şikayet etmektedirler.
Donuk Omuz Belirtileri Nelerdir ?
Semptomların şiddeti hastalığın evresine göre değişmektedir. Başlıca semptomlar şunlardır ;
- Ağrı : Hastalık evresi ilerledikçe artar. Neredeyse tüm omuz hareketleri ağrılıdır. Gece ve istirahat ağrısı da görülür. Gece ağrısı şiddetlendikçe uyku problemlerine neden olabilir. Hasta ağrıdan dolayı omzunu hareket ettirmez ve omuz hareket etmedikçe daha da kısıtlanır.
- Hareket Kısıtlılığı : Bazı hareketlerde görülmeye başlar daha sonra tüm omuz hareketleri kısıtlanır. İleri evrede hasta günlük yaşam aktivitelerinde zorlanır. En çok kısıtlanan hareketler rotasyonlar ve baş üstü omuz hareketleridir. Saç tarama , başını yıkama , giyinme , yüksek biryerden eşya alma , elini beline götürme gibi hareketlerde zorluk yaşanır.
- Lokal Hassasiyet : Omuz çevresi tüm yapılar etkilendiği için dokunmada hassasiyet ve ağrı oluşabilir. Kişi hasta tarafının üzerine yatamaz.
- Atrofi ( Kas Kaybı ) : Ağrı ve hareket kaybından dolayı kullanmamaya bağlı gelişir. Omuz ve çevresi kaslarda küçülme görülür. Hareketsizlik süresi uzadıkça atrofi artar.
Donuk Omuzda Tedavi Yöntemleri
Medikal , konservatif ve cerrahi tedaviler kullanılabilir. Genellikle hastanın semptomlarının azalmadığı ve konservatif tedaviye yanıt vermediği durumlarda cerrahi tercih edilir. Bunun dışında tedavide genel olarak konservatif yöntemler kullanılır. Konservatif tedaviler fizyoterapi uygulamalarını içerir. Tedavi uygulanırken hastanın hangi evre içinde olduğunun iyi belirlenmesi gerekir. Evrelere göre uygulanacak tedaviler değişir.
Fizyoterapi Uygulamaları
Manuel terapi : Manuel terapide kullanılan mobilizasyon , manipulasyon , masaj , germe gibi özel tekniklerle hareket açıklığının artması ve ağrının azalması sağlanır. Omuz ve çevresi yapılar etkilendiği için tüm bölge kapsamlı şekilde rehabilite edilir.- Fizyoterapi Modaliteleri : Doku iyileşmesini hızlandırılması , ağrının ve enflamasyonun azaltılması amacıyla yüzeysel ve derin ısı ajanları , ultrason ve diatermi gibi ajanlar kullanılır. Fizik tedavinin etkinliğini arttırır.
- Egzersiz : Omuz bölgesinde eski hareketliliğini ve kuvvetini kazanması için egzersiz şarttır. Doğru yapılan egzersizler ile hasta hızlı bir şekilde gelişme gösterir. Normal eklem hareketi egzersizleri , Germe egzersizleri , kuvvetlendirme egzersizleri , fonksiyonel egzersizler uygulanır.